حمل و نقل به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه و پیشرفت جوامع، همواره در معرض تحولات و تغییرات بوده است. با پیشرفت تکنولوژی و افزایش جمعیت جهان، نیاز به سیستم‌های حمل و نقل کارآمد، سریع و پایدار بیش از پیش احساس میشود. در این مقاله، به بررسی تحولات اخیر در حوزه حمل و نقل، چالش‌ها و فرصت‌های پیش رو و همچنین تأثیر آن بر زندگی روزمره پرداخته میشود.
آنچه در این مقالعه مطالعه میکنید:
ترانزیت چیست؟
انواع ترانزیت
ترانزیت داخلی چیست؟
ترانزیت خارجی چیست؟
مدارک لازم برای ترانزیت داخلی
مدارک مورد نیاز برای ترانزیت خارجی
روش های ترانزیت کالا
رویکرد حامی صنعت
ترانزیت چیست؟
ترانزیت در لغت معنی جابجایی، عبور و انتقال اشیا را می‌دهد. برخی تصور میکنند ترانزیت همان واردات و صادرات است ولی این یک تصور غلط است و ترانزیت با واردات و صادرات متفاوت است. ترانزیت کالا در معنای حقوقی آن به معنای عبور کالا از یک کشور ثالث، در مسیر ارسال آن از کشور اول به کشور دوم است.
برای اینکه بهتر این تفاوت را درک کنید با یک مثال توضیح بیشتری میدهیم: فرض کنید کالایی میخواهد از کشور A به کشور B ارسال شود، در طی این مسیر لازم است برای رسیدن به مقصد اصلی از برخی کشورها بطور مثال کشور C ترانزیت شود، کشور C مقصد اصلی نیست. به بیان دیگر ترانزیت به حمل و نقل کالاهای مختلف بصورت بین‌المللی از یک کشور به کشور دیگر و یا از یک گمرک به یک گمرک دیگر در یک کشور مشابه را می‌گویند.
انواع ترانزیت:
حال که در خصوص مفهوم ترانزیت مطالعه کردید، به این میپردازیم که انواع ترانزیت کدام است؟ ترانزیت انواع مختلفی دارد و بصورت بین‌المللی و داخلی انجام می شود. که در ادامه به بررسی این دو نوع میپردازیم.
ترانزیت داخلی:
اگر ترانزیت کالا بین دو گمرک یک کشور باشد، به آن ترانزیت داخلی کالا می‌گویند. این نوع از ترانزیت صرفاً جنبه تشریفاتی دارد.
برای مثال فرض کنید کالا از گمرک استان تبریز بخواهد به گمرک استان شیراز منتقل شود ترانزیت داخلی صورت گرفته است.
در این نوع ترانزیت، کالاهایی که قرار است جا به جا شوند، در مبدأ مورد بررسی قرار می‌گیرند. در واقع گمرک مبدأ وظیفه دارد تمامی کالاها را مورد بررسی دقیق قرار دهد تا اگر کالایی خلاف مقررات به آن اضافه شده باشد را به عنوان قاچاق اعلام کند. یک نمونه از ترانزیت داخلی کالا در ایران به این صورت می‌باشد که شرکت‌های تولید کننده شیشه و بلور در شمال کشور نیاز دارند تا مواد اولیه خود را از معادن جنوب کشور تأمین کنند. پس باید ترانزیت سنگ معدن از گمرک جنوب کشور به گمرک شمال کشور انجام گیرد و بررسی بار نیز بر عهده گمرک مبدأ می‌باشد.
نکته قابل ذکر دیگر درباره ترانزیت داخلی کالا این است که تمامی کالاها در این نوع ترانزیت باید طبق زمانی که مشخص میشود به مقصد برسد. در غیر این صورت (ینی زمانی که بار با تأخیر خیلی زیاد به مقصد برسد) تمامی بار به عنوان کالا قاچاق محسوب خواهد شد. .
اما سوال اینجاست که اگر در جاده یک اتفاق غیر منتظره مثل تصادف رخ دهد باید چه کرد؟ ممکن است در جاده اتفاق پیش بینی نشده‌ای مثل تصادف رخ دهد در این صورت نیروی انتظامی برگه جریمه‌ای برای به راننده خواهد داد که با آن برگه به راننده 5 روز فرصت داده میشود تا کالاها را ترخیص کند.
ترانزیت خارجی چیست؟
به ارسال کالا از یک کشور به کشور دیگر ترانزیت خارجی یا ترانزیت بین المللی می گویند. به بیان دیگر اگر ترانزیت کالا بین سه کشور یا بیشتر اتفاق بیفتد، به آن ترانزیت خارجی کالا می‌گویند.در واقع ترانزیت خارجی به فرایند ورود و عبور کالا از یک گمرک مرزی و خارج شدن آن از گمرک مرزی دیگر اطلاق می شود. در ترانزیت بین المللی کالایی که از کشور خارج می شود به دلیل شرایط واردات، از پرداخت حقوق گمرکی، عوارض و سود بازرگانی معاف است. کالاها در ترانزیت خارجی کالا باید طبق زمان مشخص شده از مرزهای گمرکی وارد کشورهای مورد نظر شوند و بعد طبق زمان مشخص شده از مرزهای گمرکی همان کشورها خارج شوند.
نکته خیلی مهم در این نوع ترانزیت داشتن گذرنامه است. علاوه بر این رانندگان ترانزیت خارجی کالا باید از اداره گذرنامه استعلام گرفته و دفترچه خروج را حتماً دریافت نمایند. در مقابل هم، اداره نیروی انتظامی وظیفه دارد که برای این رانندگان، گواهینامه و پلاک خودروی ترانزیتی صادر نماید. لازم به ذکر است که اگر در ترانزیت خارجی کالا، محموله مورد نظر دامی، نباتی و یا شیمیایی باشد، باید برای کسب مجوزهای لازم به مراجع مربوطه مراجعه کرد.
مدارک لازم برای ترانزیت داخلی:
برای هر عملی زیر نظر قانون نیاز به یکسری مدارک هست، مدارک مورد نیاز برای ترانزیت داخلی در کشور ما به قرار زیر است:
- بارنامه
- فاکتور فروش کالا
- لیست عدل بندی
- ترخیصیه
- پروانه بهره برداری شرکت تولید کننده کالا
- قبض انبار گمرک
- گواهی مبدأ
- گواهی ثبت سفارش
به این نکته حتماً توجه داشته باشید که برای ترانزیت کالا ، در برگه بارنامه حتماً باید درج شده باشد که شرکت حمل و نقل مورد نظر، اجازه ترانزیت داخلی کالا را دارد.
مدارک مورد نیاز برای ترانزیت خارجی:
مدارک مورد نیاز برای ترانزیت خارجی با ترانزیت داخلی متفاوت است. و لیست این مدارک به صورت زیر است:
- فاکتور خرید کالا
- بارنامه کالا
- لیست عدل بندی
- معرفی نامه
- ضمانت نامه یا تعهد قانونی
- وکالت نامه
- تصویر کارت بازرگانی
- مجوز عبور جهت ورود کالاهای ترانزیت
- مجوز بانک
- راهنمای CHR جاده‌ای و گذرنامه
روش های ترانزیت کالا:
برای ترانزیت بهتر کالا 4 راه در مقابل ما می‌باشد:
ترانزیت هوایی
از رایج ترین روش های ترانزیت می‌باشد، اما چه زمانی از ترانزیت هوایی استفاده میشود؟ زمانی که بخواهیم کالاهایی که ارزش مالی زیاد و وزن و حجم پایینی دارند و همچنین نیاز است که در اسرع وقت به مقصد منتقل شوند را به مقصد ارسال کنیم.
ترانزیت ریلی:
ترانزیت ریلی کالا به جابجایی کالا به وسیله خطوط قطار های اکسپرس یا معمولی اطلاق می شود. اما چالش این روش این است که برای انجام فرآیند ترانزیت ریلی لازم است که هر دو کشور مجهز به خطوط ریلی باشند.
بنابراین در کشورهایی که دارای مرزهای زمینی مشترک هستند و ارتباط ریلی میان دو کشور برقرار است ترانزیت ریلی بسیار رایج می باشد. به عنوان مثال در اکثر کشورهای اروپایی به دلیل مرز زمینی مشترک برای جابجایی محموله های مختلف از ترانزیت ریلی استفاده می شود. ترانزیت ریلی در ترانزیت های داخلی هم پرکاربرد است.
هزینه ترانزیت ریلی نسبت به روش ترانزیت دریایی و هوایی بسیار کمتر است. اما این روش برای کالاها و مقاصد خاص روش چندان معقول نیست.
ترانزیت جاده‌ای:
از پراستفاده‌ترین روش‌های ترانزیت کالا، ترانزیت جاده‌ای یا زمینی می‌باشد. قابل ذکر است هرساله بطور متوسط بیش از 600 میلیون تن کالا توسط ترانزیت جاده‌ای جابجا میشود.
اما دلیل کاربرد زیاد این روش چیست؟
دلیل رایج بودن این روش هزینه پایین ترنسبت به باقی روش‌ها می‌باشد. در نتیجه از این روش به‌عنوان رایج ترین و منعطف ترین شیوه ترانزیت کالا نام می‌برند.
ترانزیت دریایی:
در این روش ترانزیت حمل و نقل از طریق کشتی انجام می‌گیرد. این روش بهترین روش برای جا به جایی کالاهای زیاد و حجیم از کشور مبدأ به کشور مقصد خواهد بود. به این امر توجه داشته باشید که ترانزیت دریایی در کشورهایی انجام میشود که دارای بندرهای مرزی باشند. لذا در کشور ما به‌خاطر وجود نداشتن این نوع بنادر، ترانزیت دریایی انجام نمی‌شود.
با توجه به توضیحاتی که درمورد ترانزیت دادیم، اگر کسب و کار شما نیاز به حمل و نقل و ارسال دارد، برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید با کارشناسان مربوطه تماس بگیرید. کارشناسان درخصوص چگونگی این امر با توجه به کالایی که دارید بطور اختصاصی شما را راهنمایی میکنند تا بتوانید از بهترین شیوه حمل و نقل جهت ارسال سریع و با کیفیت کالای مدنظرتان بهره‌مند شوید.
